به گزارش واحد خبر اولین همایش ملی تحقیقات کاربردی دانشگاه قم، دکتر صمد نژادابراهیمی در همایش ملی تحقیقات کاربردی علم‌سنجی که امروز چهارشنبه 12 دی‌ماه در دانشگاه قم برگزار شد، عنوان کرد: در حوزه پژوهش و تولید داده‌های علمی، ایران با همه محدودیت‌هایی که وجود دارد، جزو 20 کشور برتر دنیا است، در همه دنیا روند اینطور است که بدون پژوهش هیچ اقدامی را انجام نمی‌دهند و ما اخیرا به این شکل عمل می‌کنیم.

 

وی اضافه کرد: بازدید دانش‌آموزان از مراکز پژوهشی در هفته پژوهش اتفاق بسیار خوبی بود و شایسته تقدیر است، چراکه دانش‌آموزان آینده‌سازان این کشور هستند و متأسفانه رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی نسبت به رشته‌های دیگر مغفول مانده و آنطور که باید در آموزش و پرورش ما بولد نشده است، در حالی که در بسیاری موارد پیشرفت کشور و مدیریت‌ها وابسته به پیشرفت در همین علوم انسانی است.

 

مدیر دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تصریح کرد: تا هفته گذشته براساس افیلیشن ایران در اسکوپوس نزدیک به یک میلیون رکورد علمی ثبت شده است، که این نشان می‌دهد ما به یک جرم انباشته‌ای از پژوهش‌ها می‌رسیم. تلاش‌های پژوهشی در حوزه علوم انسانی کمتر دیده می‌شود.

 

دکتر نژادابراهیمی گفت: رشته‌های علوم پزشکی در میان این یک میلیون رکود علمی حدود 24 درصد را به خود اختصاص داده است، سپس حوزه مهندسی، شیمی و ... در این میان علوم انسانی در تعداد مجلات تعداد ثبت رکورد کمتری داشته است، البته حدود 60 هزار مجله علوم انسانی را در نشریات علمی چاپ می‌کنیم اما علی رغم تلاش های ما isc نمی‌تواند این داده‌ها را به ما ارائه دهد، بنابراین در حوزه علوم انسانی فعالیت‌های بسیار زیادی صورت می‌گیرد اما مشکل اصلی اینجا است که دیده نمی‌شود، بنابراین تلاش ما این است که این مجلات نمایه بین‌المللی گیرند تا در نهایت دیده شوند.

 

وی خاطرنشان کرد: متأسفانه ما از نظر جایگاه رکوردهای علمی در سال 2022 براساس پایگاه سایمگو در جایگاه 15 بوده‌ایم در سال 2023 با یک پله سقوط در جایگاه 16 قرار گرفته‌ایم و در 2024 نیز در جایگاه 17 بوده ایم، امیدواریم این روند ادامه نداشته باشد، کاهش تعداد مقالات یکی از دلایل سقوط این جایگاه ها است که باید ریشه یابی شود.

 

مدیر دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بیان کرد: هم اکنون تعداد مقالات عربستان 69 هزار مقاله است، اگر این داده‌ها را مقایسه کنیم نسبت به 2022 افزایش داشته است اما در کشور ما -5.2 کاهش داشتیم، یکی از مشکلات ما در این حوزه سرمایه گذاری در امر پژوهش است، حدود 3 میلیارد دلار در کل آموزش عالی داریم هزینه می کنیم در حالی که کشور ترکیه حدود 12 میلیارد در این حوزه سرمایه گذاری می‌کند، با این وجود ما به این نتیجه می‌رسیم که پژوهشگران ما با این مقدار سرمایه‌گذاری و زیرساخت‌ها به چنین رتبه‌های خوبی رسیده است بنابراین اگر هزینه کنیم قطعا رشد قابل توجهی در حوزه پژوهش خواهیم داشت.

 

 

دکتر نژادابراهیمی تاکید کرد: براساس اسکوپوس وزارت علوم نزدیک به نیمی از تولیدات علمی را داشته است، دانشگاه آزاد و وزارت بهداشت نیز متاسفانه روند کاهشی داشته اند، که نشان از زیرساخت های ضعیف است که باید اصلاح شود، این ارگان ها نیز به ضعف این زیرساخت ها اعتراض داشته و مشکل دارند.

 

وی عنوان کرد: در حوزه پزشکی نیز حدود 10 درصد کاهش مقاله داشته‌ایم، اگر موتور محرکه علوم انسانی و اسلامی راه بیفتد قطعا برکات زیادی در حوزه پژوهشی خواهیم داشت، حوزه‌های مختلف رشته‌ای هم اکنون به سمت همگرایی در حرکت هستند و ما روی رشته‌های علوم انسانی و اسلامی دانشگاه قم نیز حساب کرده‌ایم.

مدیر دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفت: در سه سال گذشته یکی از کارهای مثبتی که انجام شده نمایه‌سازی نشریات علمی در اسکوپوس بوده است از حدود یک هزار و 700 نشریه در سال‌های اخیر این تعداد رشد کرده و دو برابر شده است، نشریه فلسفی کلامی دانشگاه قم نیز نمایه اسکوپوس گرفته است که امیدواریم این روند همچنان ادامه یابد؛ وزارت بهداشت حدود 200 نشریه اسکوپوس داشته است، به طورکلی در کشور ما 400 نشریه از 2600 نشریه اسکوپوس شده اند.

 

 

دکتر نژادابراهیمی یادآور شد: خوشبختانه 38 نشریه فارسی زبان ما نمایه اسکوپوس گرفته‌اند که در ترویج زبان فارسی بسیار مؤثر هستند، زمانی که مجلات نمایه بین‌المللی می‌گیرند چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ برای مثال زمانی که 80 مجله ما نمایه اسکوپوس گرفتند حدود 13 هزار مقاله به سبد مقالات ما در اسکوپوس اضافه شد از این تعداد 8500 مقاله توسط محققان ایرانی انجام شده بود و حدود 5 هزار مقاله نیز توسط محققان بین‌المللی انجام و ثبت شده بود، بنابراین در بحث مرجعیت علمی باید ایران محفلی برای چاپ مقالات دیگر کشورها باشد تعداد 2هزار و 600 مقاله از این مقالات فارسی بودند، اگر نمایه بین‌المللی انجام نمی‌شد رتبه ما از 20 هم عبور می کرد.

 

وی با بیان اینکه هم اکنون وضعیت بسیار خوبی در نشریات رتبه "الف" داریم، گفت: وقتی فشارهایی برای چاپ مقالات علمی به اعضای هیأت علمی وارد می‌کنیم این تحمیل فشارها برای افزایش سرعت در انتشار مقالات موجب کاهش کیفیت مقالات می‌شود، و یا سرقت علمی اتفاق خواهد افتاد که این روند باید اصلاح شود.

 

مدیر دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تاکید کرد: براساس پایگاه اسکوپوس تا هفته گذشته 1هزار و 50 مقاله بازپس‌گیری شده است، که دانشگاه قم 3 مقاله بازپس‌گیری شده دارد که برخی دلایل آن دستکاری در داوری و شباهت به مقالات قبلی بوده است.

 

وی یادآور شد: براساس داده‌ها از نگاه بیرون نسبت به دانشگاه قم به عنوان یک دانشگاه جوان، در سامانه علم سنجی وزارت علوم در کل 3هزار و 70 مقاله با آدرس دانشگاه قم در اسکوپوس نمایه شده است که از این تعداد 51 هزار استناد گرفته است و اچ ایندکس آن 101 است، متوسط ارجاعات به مقالات دانشگاه قم نیز 16.6 است.

 

دکتر نژادابراهیمی بیان کرد: دانشگاه قم از 2013 تا 2021 یک رشد بسیار خوبی را تجربه کرده است و از نظر کمی بعد از این سال یک روند کاهشی داشته است، ممکن است از لحاظ کیفی روند صعودی داشته باشد و این آمار کمی است.

 

وی گفت: در نشریات یک درصد برتر دانشگاه قم وضعیت مناسبی دارد، بیشترین همکاری دانشگاه قم با کشور عراق بوده است، همکاری داخل دانشگاه قم زیر 10 درصد است و این تعامل بین دانشکده‌ها در درون دانشگاهی باید افزوده شود و این یکی از نقاط ضعف دانشگاه قم است که باید حل شود.

 

مدیر دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بیان کرد: 60 درصد مقالات دانشگاه قم در 6 سال گذشته چاپ شده است که این نشان از پیشرفت و روند روبه رشد دانشگاه قم بوده است و در مسیر درستی قرارگرفته است، که حدود 850 نویسنده در نگارش این مقالات نقش داشته اند.

 

دکتر نژادابراهیمی تصریح کرد: از نظر موضوعی دانشگاه قم در تمام موضوعات پژوهش داشته است و این نقطه قوت دانشگاه قم است و 88 درصد مقالات دانشگاه قم پژوهشی بوده است، در مجموع 43 درصد مقالات دانشگاه قم Q1 بوده است و شایسته تقدیر است.